■
t H E L I E R A R y ^IGHAM YOUNG U' IVERSITY
PROVO, UTAH
CORPUS REFORMATORUM
E D I D I T
CAROLUS GOTTLIEB BRETSCHNEIDER,
PHILOS. ET THEOL. DOCTOR, CONSIST. SUPREMI GOTHANI CONSIL. INTIM. ET MINISTRORUM VERBI DIVINI IN DUCATU GO?H. ANTISTES
PRIMARIUS, ORDINIS DUC SAX. ERNESTIN. EQUES, SOCIETATIS LATINAE IENENSIS ET SOCIETATIS HISTORICO- THEOLOGICAE LIPSIENSIS SODiLIS.
V O L U M E N II.
HALIS SAXONUM
APUD C. A. SCHWETSCHKE E T FILIUM.
1835.
' /
o 'Ttfliiaii'a'.*ti
■ ■;*
\)'<1>
PHILIPPI MELANTHONIS
0 P E R A
fiCAE SCPERSUIVT OMJVIA
E D I D I T
CAROLUS GOTTLIEB BRETSCHNEIDER.
V O L V M E N H.
HALIS SAXONUM
APUD C. A. SCHWETSCHKE ET FILITJM,
1835.
■-' . ■ , ' .
. ' "' ' '■'■■ i
v. '■
^
r ■
-\ u
p .
;>>i .ff ■
t
PROVO,. UTAH
PHILIPPI MELANTHONIS
EPISTOLAE, PRAEFATIONES, CONSILIA, IUDICIA, SCHEDAE ACADEMICAE.
ACCES SER UNT
CASP. CRUCIGEUI EPISTOLAE ET IUDICIA, ALIORUMQUE ETIAM EPISTOLAE AD VITAM MELANTHONIS ILLUSTRANDAM SPECTANTES.
UNDIQUE EX LIBRIS EDITIS COLLEGIT, EX MANUSCRIPTIS EMENDAVIT ET AUXIT , ET SECUNDUM SERIEM ANNORUM
DISPOSUIT
CAROLUS GOTTLIEB BRETSCHNEIDER.
V O L U M E IV II.
Digitized by the Internet Archive in 2011 with funding from Brigham Young' University
http://www.archive.org/details/philippimelantho02mela
■
PHILIPPI HELiNTHONlS
EPISTOLARUM, PRAEFATIONUM, CONSILIORUM
LIBERQUINTUS,
COMPLECTENS EA, QUAE MELANTHON SCRIPSIT ANNO 1530.
•
::: I
\) |J
S !
m v- ;■?
u
ANNALES VITAE PHILIPPI MELANTHONIS*
lan.
6.
12.
21.
Febr.
24.
Mart. 6.
14.
21.
27. April.
8.
21. vel 22.
27.
28. 29.
Mai.
1.
2.
4. 11. 12. 15.
19. 20.
ANNO 1530.
Conventus Protestantiuin Norinbergae.
Melantlionis epistola ad Oecolauipadium de sacra coena. — Campanus impia dogmala de Trinitate spargit
Witebergae. Caesaris litterae ad Ordines Germaniae , quibus indicit comitia Imperii ad d. 8. April. habenda.
Melanthon mittit ,,nova scholia in Prov. Salomonis" Magno, Duci Megaloburgensi,
Bonouiae sollemni ritu Carolus Imperator inauguratur a Pontifice Romano. Excuduntur Melanthonis ,,testimonia veterum scriptorum de s. coena. " Mfconio Melanthon scribit de puniendis Anabaptistis. ,,Dispositio orationis in Ep. Pauli ad Romanos " denuo edita est.
De quaestione : an armis resistere liceat Imperatori , vim illaturo in causa-religionis ? suain Meianthon senten
tiam scribit. Fama erat sparsa , mortuos esse Lutherum et Melanthonem. Melanth. edit Virgilium. — Improbat Zwinglii sententiam de sacra coena. Dux Saxoniae Elector iubet, ut theologi Witebergenses capita doctrinae controversae in usum comitiorum
litteris mandent , scriptum Torgam afferant , seque ad iter parent. Princeps Elector Lutherum , Melanthonem , Bugenhagium et Ionam Torgam accersit. Mel. Torgae est. Ibi de Campani opinionibus iudicium ei est dicendum.
Princeps Elector Torga movens cum theologis iter ingreditur Augustam.
Lente progressi in itinere, Princeps Elector cum theologis venit Coburgum , ubi diutius commorati sunt. —
Melanthon incipit capita dootrinae conscribere in comitiis tradenda. Princeps Elector cum Blelanthone , Iona, Spalatino et Agricola digreditur Coburgo , ibi relicto Luthero, qui
post abitum Principis d. 22. Apr. se confert in arcem Coburg, ubi usque ad d. 4- Octb. consedit, et Vi~
tum Theodorum , Norinbergensem , socium habuit. Norinbergae commorantur Princeps et Theologi. Abeimt Augustam.
Lutherus occupatur in scribenda ,,@cmahnuno, <m bie ©eiftlicfcen , Derfammett ouf fcem SKeichstaa, $u 2Jua>
buig," quam mox absolutam misit Witebergam , ut excuderetur.
Mel. est Donawerthae.
Princeps Elector cum Theologis intrat Augustam.
Alelanthon exordium Aug. Confessionis aliquanto gi]T0Qtx6rtQ0v iacit, quaui illud scripserat Coburgi.
Confessio Aug. mittitur Coburgum ad Lutherum.
Philippus Landgravius Hass. intrat Augustam.
Lutherus remittit confessionem sibi probatam. — Adveniunt legati Norinbergenses et adierunt ccnfessioneuii
« concionatoribus Norinb. conscriptam , quae Melanthoni non displicet. TheologJ Principum Protestantium fere quotidie conciones sacras habent in templis Augustanis. Iudicant theologi , quid faciendum sit , si Caesar conciones solvi iusserit. Lutherus Philippum Landgrav. Hass. hortatur , ne Zwinglianis faveat.
Melanth. Opek. Vot. II. (a)
II
TMai. 22.
24.
25.
28.
31.
lun. 2.
3-
4.
8.
10. 11.
13.
14.
15. 16. 17.
18. 20.
21.
23.
ANNALES VITAE MEL. 1530.
Melanthon multa mutat in confessione. — Hortatur Lutherum , ut Landgravium Hassiae moneat , ut ipse
quoque confessioni subscribat. Georgius , Marchio Onolsbac. , Augustam intrat. — Pontanus , cancellarius Sax. , confessionem recogno-
scit et elaborat in formando epilogo et prologo. — - Caesar per legatos postulat a Duce Sax. Elect. , ut
edicto Wormatiensi obtemperetur, et theologis conciones habere interdicat. (Vid. scriptum eius apud Coe-
lestin. T. I. p. 50. Chytr. p. 37. Muelier. p. 502. et Walchium in opp. Luth. T. XVI. p. 824.) Mel. quaedam scribit ad defendendam emendationem sacrorum , et colligit gravamina Ducis Sax. Electoris. Pontanus et theologi sententiam dicunt de concionibus intermittendis. Theologi et Consiliarii Sax. occupantur in recognoscenda Aug. confessione. Confessio germanica nondum est absoluta. Latinae confessionis apographon , cui tamen desunt prologus et
epilogus , item articulus de fide et operibus , traditur Legatis Norinberg. Dux Sax. Elector respondet legatis Caesaris , Comitibus a Nassau et a Nuenar, se eius mandatis d. d. 24. Maii
obsequi non posse. (Vid. responsum apud Coelestin. I. p. 51. Mueller. p. 506. Walchium in opp. Luth.
XVI. p. 829.) Mel. respondet ad sex quaestiones ipsi a Principe Electore propositas.
Cochleus Melanthoiiem et Brentium invitat ad colloquium privatum.
Mel. hortatur Lachmannum, ne faveat Zwinglii doctrinae de sacra coena. — Eckius nondum adest, sed quo-
tidie exspectatur. Mercurinus Gattinara^ Caesaris cancellarius , moritur Oeniponte, in cuius locum venit Granvellanus Veson-
tinus» Epilogus et prologus Aug. conf. nondum est absolutus. Hoc tempore confessio nomine solum modo Ducis
Sax. Elect. conscripta erat. Agunt autem Protestantes cumElectore, ut omnium nomine exhibeatur. Caesar Monacum intrat cmn Ferdinaudo rege,
Landgravius Hassiae cum Melanthone et Brentio frustra agit de admittendis Zwinglianis ad societatem Luthe-
ranorum. Melanthon scribit Luthero , ut Landgravium hortetur de vitandis Zwinglianis , qui seditionem parent adver-
sus Caesarem. Legati Norinb. apographon confessionis germanicae accipiunt, sed suie prologo et epilogo , quia spes est fore",
ut confessio omnium Protestantium nomine exhibeatur Caesari. Articulus de flde et operibus in confes-
sione germanica (quam legati d. 15. luu. Norinbergam mittunt) est, sed nondiun in latina. Caesar intrat Augustam et statim a Principibus Protest. postulat, ut taceant eorum concionatores. (Vid. nar-
ratio in opp. Luth. Witeb. IX. p. 409. Hal. XVI. p. 873.) Caesar vult , ut Protestantes pompae die corporis Christi per urbem ducendae intersint, quod hi negant. —
Legati Argentoratenses queruntur de Melanthone, qui famam spargat, se bellum parare adversus Caesarem. Epilogus confessionis nondum est scriptus. — Principum Protestantium responsum ad Caesarem de concio-
nibus sacris non intermittendis. (Editum in Spalatini annal. p. 201. apud Chytraeum p. 41- Coelestin.
I. p. 86. Muellerum p. 538. et ex Muellero apud Walch. in opp. Luth. XVI. 881«) Caesar interdicit , ne ullae omnino conciones sacrae publice habeantur in comitiis.
Initium Comitiorum. — Legatus pontificius, Vincentius Pimpinellus, orationem habet coram Caesare et Ordinibus in templo. (Legitur apud Coelestin. I. p. 105.)
Per Fridericum , Comitem Palatinum , Caesaris internuntium , praeleguntur Principibus et Ordinibus -propo- siliones Caesaris , videlicet de auxiliis mittendis contra Turcas , et de componendis litibus in causa religio- nis. (Integrum scriptum vid. apud Coelestin. et Chytraeuin et in opp. Luth. Hal. XVI. p. 928. — Po- steriorem partem habes in opp. Luth. Witeb. IX. p. 442. Ien. V. p. 271. Altenb. V. p. 225. Lips. XX. p. 213. et apud Muellerum p. 564.)
Mel. privatim agit cum Waldesio , Caesaris secretario , de restituenda concordia in causa religiou^.
Episcopus Salisburgensis colloquitur privatim cum Melanthone. Conveniunt Protestantes et confessioni nomina subscribunt.
ANNALES VITAE MEL. 1530.
ni
lun.
24. 25.
26.
27. 28.
29.
30.
Iul.
4.
5.
6.
8. 9.
Coiiventus omnium ordinum Lnperii. Protestantes petuut , ut ipsorum coufessio praelegatur et tradatur Cae- Caesar promittit, se postero die confessionem auditurmn esse.
sari.
12. 13
14. 15.
21.
23.
25. 26. 27. 28. 31.
Confessio Protestantium publice lingua vernacula legitur et traditur Caesari. Epistola Principis Electoris ad Lutherum (in opp. Lutli. Witeb. IX. p. 411. Ien. V. 36. Altenb. V. 28- Lips. XX. 175. Hal. XVI.
892. et apud Chytr. p. 54.). Protestantes Caesari , id petenti, promittunt, se, iuscio et invito Caesare , non permissuros esse, ut con-
fessio a suis divulgetur. — Catholici consultant de refutatioue confessionis. Melanfh. ex Luthero quaerit , quid adversariis in doctrina coucedendum esse putet. — Alexander Schweiss
confessionem in gallicam , et Alphonsus Waldesius eandem in italicam linguam vertunt. Mel. monet Comitem a Nuenar , ut utramque partem ad pacem hortetur. — Deliguntur Principes Electores
et alii , item Episcopi quidam , ut de causa religionis componenda agant. Iusti Ionae Erhardi Schnepfii , Ioannis Riireri (concionatoris Onolsbac.) et Heurici Bockii (concionatori:-
Luneburg.) epistola ad Principes Protestantes in Comitiis. (Vide eam in Spalatini annal. et in opp. Lutli
Hal. XVI. 1056-) Mel. epitomen doctrinae fidei scribit in usum privatum Caesaris,
Epistolae Lutheri ad Melauthonem , Brentivun, Spalatinum , Agricolam et Ioannem Fridericum , Ducein Sax. , ut eorum animum erigat.
Mel. tristitia valde adfectus est , et in suspicionem venit , se nimio pacis studio adversariis plura , quam- li-
ceat , concedere velle. Urbes liberae Imperii, protestationi adhaerentes , Caesari tradunt declarationem suam, gallice et germanice
scriptam , de causa religiouis. Legati Norinbergenses apographon confessionis latiuae mittunt ad Senatum Noriub. , et. legati Halenses apo-
graphon confessionis germanicae mittunt Halam in Suevia. — Mel. scribit ad Campegium Cardinalem;
ut animos ad pacem flectere studeat. — Eodem die Lutherus Albertum , Archiepiscop. Mogunt. , gra-
viter monet , ut pacem promoveat. Mel. ad Campegium accersitur. Caesar Protestantes interrogat, an praeter ea, quae ipsorum confessio de doctrina fidei et de ritibus eccleskisticLs
habeat, plura velint in medium proferre? cui Protestantes respondent d. 10. Iulii. (vid. Blueller. p. 667.) Adveuiunt fere hoc tempore Bucerus et Capito , et cum Lutheranis agere incipiunt de concordia in doctrina
de sacra coena. Post eorum adventum Caesari confessio , quae dicitur, Tetrapolitana traditur, item cbn-
fessio Ulmensium. Brentius Halam iu Suevia mittit apographon latinum confessionis.
Catholici confutationem Aug. confessionis tradunt Caesari , cui displicet.
LutherusMelanthonem, Ionam et Spalatinum hortatur , ne cedant adversariis , neve Caesarem ferant iudicem
in causa sacrorum. Melanthon Luthero scribit de traditionibus ecclesiasticis. Caesar theologis cathol. reddit confutationem Aug. conf. , ut eam emendent. — Caesar, minis uispersh,
petit , ut Protestantes nova dogmata abiiciaut et ad veterem Ecclesiae doctrinam redeant. Lutherus theologis Augustae congregatis scribit , optimum esse , ut ex comitiis discedant. Principes Protest. respondent Caesari, se veritatem ex scriptura sacra cognitam nunquam esse deserluros. Lutheri epistola ad Melanthonem de auctoritate traditionum ecclesiasticarmn. Bucerus cum Fontano agit de admittendis Zwinglianis in societatem Lutheranorum et de concilianda utriusque
partis doctriua de coena sacra. (Vid. eius epist. ad Pontanum apud Coelestin. II. p. 294.)
Melanthon doctriuam Zwingliauorum de s. coena improbat.
Rosellii , Veneti , ad Melanthonem epistola prior , quem ad constantiam adhortatut.
Mel. Erasmum Roter. rogat , ut Caesarem placare stiideat.
Bucerus et Capito cmn Melanthone per litteras agunt de s. coena.
Dux Saxoniae Elector parat discessum.
(a*)
[V
ANNALES VITAE MEL. 1530.
Aug. 1.
4.
5. 6,
7.
8. 9.
10. 11. 13- 15.
16.
20.
21.
22.
23.
Rosellii epistola posterior ad Melanthonem. — Bucerus iterum hoc die scribit ad Pontanum. (Vid. epist.
eius apud Goelestin. II. p. 297. et in cod. Goth. 190. p. 185. ubi in fme dies additur: ,,Calendis Au-
gusti. ") Refutatio pontificia publice recitatur , qua satis Protestantes refutatos esse Caesar declarat. — Lutherus Me-
lanthoni respondet de traditionibus. Mel. scribit ad Campegium Cardinalem de conditionibus pacis faciendae. — Bucerus denuo scribit ad Pon-
tanum, suamque rem defendit. (Eius epist. habetur apud Coelest. II. p. 301. et in cod. Goth. 190-
p. 180.)
Protestantes a Caesare frustra petunt, ut ipsis apographon confutationis pontificiae tradatur. Philippus Landgr. Hass. clain discedit Augusta, et per litteras (apud Muellerum p. 713.) Ducem Sax. Electo-
rem hortatur , ut fortis sit in defendenda causa communi , eique auxilium promittit. — Melanthon se
purgat Campegio de calumnia aliqua. Delecti , ut de concordia in causa doctrinae christianae facienda deliberarent , videlicet XVI Principes et Epi-
scopi (Archiepisc. Moguntiuus, loachimus March. Elector, legati Trevirenses, Palatini etBadenses, Ar-
chiepiscopus Salisburg. , Georgius Dux Saxon. , Henricus Dux Brunsv. , Albertus Dux Megelburg. , Epi-
scopi Wormatiensis , Argentoratensis et Augustanus , Georgius Truchsess legatus Austr. , Abbas Weingart.
et Martinus Comes Oetting.) dr 6. Aug. conveniunt. Mediatorem inter utramque partem facit Ioachimus
Brandenb. Delecti quaedam Protestantibus proponunt, non sine minis. (Vid. Mueller. p. 71 4.)
Deliberant Protestantes de responso Catholicis dando.
Protestantes interprete Pontano , Cancellario Saxon. , (vid. ep. legator. Norinb. d. d. 11. Aug.) respondent Ca-
tholicis. (Habes responsum apud Chytr. p. 224. Muellerum p. 716. et Walchium in opp. Luth. XVI.
p. 1632.) Erasmus Rot. scribit ad Campegium , ne Caesar armis utatur adversus Protestantes. (Vid. eius ep. apud Coe-
lest. III. p. 29 6.) Nova delectorum ad Protestantes declaratio. (Apud Chytr. p. 227. Muellerum p. 722. et Walch. in opp.
Luth. XVI. p. 1636.) Novum et alterum responsum Protestantium ad Delectos. — Melanthon scribit ad Episcopum August. , ut
conciliationem promoveat. Ab utraque parte septem mediatores deliguntur , qui de conciliatione ulterius agant (bec CtlQCCC 2Iu8fc&U§).
A parte Catholicorum : Christoph. a Stadion , Episcopus August. , Henricus Dux Brunsv. , in cuius lo-
cum mox successit Georgius Dux Saxon. , Bernhardus Hagen Cancellarius Trevirensis , Hieron. Vehus,
Cancell. Badensis, et ex theologis Io. Eckius , Conr. Wimpina , Io. Cochleus. Ex Protestantibus : loan-
nes Fridericus , Dux Sax. , Georgius , Marchio Brandenb. , eorum cancellarii Georgius Bruck et Sebast.
Heller, et ex theologis Phil. Melanthon, Erhard Schnepf et Io. Brentius. Georgius Spalatinus notarii par-
tes aliquamdiu egit. (Vide Muellerum p. 743 sqq.) Primus conventus XIV delectorum. — (Quid actum sit in colloquiis et scripta ab utraque parte exhibita
habes apud Chytr. p. 259 sqq. Coelest. III. p. 36 sqq. Muellerum p. 74'5 sqq. Walch. in opp. Luth.
XVI. p. 1673 sqq.) Desinunt colloquia XIV delectorum.
Melanthon indicat doctrinae capita, in quibus Protestautes cum adversariis convenerint, et in quibus adhuc dis- sentiant.
Catholici Caesari referunt, quid in colioquio actum fuerit. (Scriptum eorum habes apud Chytr. p. 243- Muellerum p. 775. Coelest. III. p. 42. Walchium XVI. p. 1714.) — Protestantes narrationem Catho- licorum emendant (apud Chytr. p. 253 h. Muellerum p. 793. Coelest. III. p. 47*. Walch. XVI. p. 1729.)
Terni ab utraque parte eliguntur (a Catholicis : Bernh. ab Hagen Cancellar. Colouiensis , Hier. Vehus Cau- cell. Badeus. , et Io. Eckius ; a Lutheranis : Greg. Pontanus , Sebast. Hellerus et Phil. Melanthon) , ut de iis, de quibus nondum couvenerat, ulterius colloquantur (t>ec geengecte SfuSfdjufj). — (Argumenta col-
26.
28.
29.
30/
31-
Sept.
4. 5.
7.
9.
10.
12. 13.
14.
17.
2
i :
21.
22.
23.
25.
ANNALES VITAE MEL. 1530. v
loquioruin, usque ad d. 31. Aug. protractoruin , narrat Muellerus p. 801. et ex eo Walcliius XVI.
p. 1733 — 1748.) Mel. sententiam suam literis mandat de Buceri doctrina de s. coena.
Lutherus Ioanni Electori, Melantlioni, Spalatino et Ionae scribit, quid statuat de conciliatione cum Catholicis. Delecti a parte Lutheranoruin suam , quam velint prorsus tenere , sententiam perscriptam tradunt Catholicis,
iuterprete Gregorio Pontano, ut videtur. (Vide illam in opp. Luth. germ. Witeb. IX. p. 462. Ien. V.
283. Alteub. V. 2 3 7. Lips. XX. 225- Hal. XVI. 1749. apud Chytr. p. 2 7 3 . Muelleruin p. 8 2 1 . et latine apud
Coelest. III. p.59 b. et apudFoerstemannum: SltC^tD fiic £>ie ©efcbicfote tCV FlCC^l. SReformation 2C. p. 120 f.) Mel. Luthero scribit , quid adversariis concedi posse putet. — Norinbergenses in Melanthonem valde inve-
hunt , quod Episcopis iurisdictionem servatam velit , et adversariis nimium cedat. Finitur colloquium sex delectorum, et Catholici Caesari narrant, quid effectum sit. (vid. Coelestin. III. p. 59-) Mel. sese excusat Camerario de criminationibus Norinbergensium.
Cancellarius Episcopi Leodiensis privatim agit cmn Melanthone de reconciliatione partium. Mel. ei respondet.
Mel. causas , cur missae privatae ferri non possint , scripto complectitur.
Caesar Protestantes convocat , promittit concilium , sed postulat, ut omnia interim in statum priorem resti- tuant. (Mueller. p. 842 sqq.)
Protestantes respondent Caesari ad ea, quae d. 7« Septb. ipsis proposuerat, interprete Pontano. (Mueller.
p. 849 sqq. Foerstemann. p. 139.) Hier. Vehus, Caucellarius Badensis , Pontano et Melanthoni indicat, se et Georgium Truchsess uberius cum
iis agere velle de conciliatione. (Mueller. p. 866 sqq. Foerstem. p. 155 sqq.) Ioannes Fridericus Dux Sax. digreditur Augusta.
Georgius Truchsess a Walburg , Caesaris Consiliarius , ut periculum reconciliationis faciat , scriptum in huuc fmem compositum Georgio, Marchioni Brandenb., tradit, qui illud exhibet Ioanni Duci Sax. Elect. (Edi- dit illud germanice Muellerus p. 875., versionem eius latinam habent Chytr. p. 318. et Coelestin. III. p. 78. , e quo illud in germanicam linguam vertit Walch. in opp. Luth. XVI. p. 1825. — Missum est Luthero et ab eo remissum cum notis in margine , quae dedit Coelestinus 1. 1.)
Mel. gravissime reprehenditur a Norinbergensibus.
Mel. occupatus est in adornanda apologia August. confessionis. — Ioannes Fridericus Dux Sax. venit Co- burgum.
Theologi Protestantium suam perscribunt sententiam de via conciliationis a Truchsessio monstrata. — - (Ad eandem rem pertinet Spalatini iudicium Principi Electori factum, editum aCypriano in : 33eilCtCjen JUC £)ifto? rie ber 2(tlCj£b. @onfeffton p. 206. , repetitmn sed satis mendose a Walchio in opp. Luth. XVI. p. 1830. Autographon Spalatini est in Tabul. Vinar. Reg. E. fol. 37. no. 2.
Hieron. Vehus , Cancellarius Badensis, iterum media conciliationis proponit, sed frustra. — (Declarationem Protestantium dedit Coelest. III. p. 136.)
Iinperator congregatis Protestaiuibiis primam formam recessus imperii , ut vocant, proponit per Fridericum, Comitem Palatinum. (Vide recessum in opp. Luth. germ. Witeb. IX. 450. len. V. 282. Altenb. V. 235. Lips. XX. 224. Hal. XVI. 1848. Apud Chytr. p. 296. Muellerum p. 895. — Latine apud Coelest. III. 137. et Goldast. Constit. Imper. p. 509.) — Trotestantes , interprete Pontano , rogant, ut hoc mandatum ipsis scriptum tradatur , ut deliberandi spatium ipsis concedatur , et Caesar accipiat apo- logiam Aug. confessionis. (Vid. Chytr. p. 467. Coelest. III. p. 138. Mueller. p. 899.)
Caesar per Ioachimum Brandenb. respondet, se apologiam accipere nolle, sed velle , ut Protestantes in edicti forma acquiescant , cui hi , interprete Pontano , declarant , se suam sententiam mutare non posse.
Ioannes Dux Sax. Elector, item Ernestus Dux Luneb. et Wolfgangus- Princeps Anhaltinus hora III vespertina Augusta discedunt, domum redituri. Simul cum Principe Electore Pontanus et theologi domum redeimt. Mauent Augustae Electoris Consiliarii Ioanues a Planitz, Christophorus a Taubenheim et loannes a Dolzig.
D. 25. Septb. et seqq. Caesar agit cum legatis urbium de decreto suo admittendo.
VI
Oct. 1.
4.
7.
11.
Nov. 11. 12.
13. 19-
24.
Dec. 12.
22. 29.
Ian. 1.
22. Febr.
16.
Mart. 7.
20. 29.
April.
17.
Mai. lun. 4. 7. 12. 14.
ANNALES VITAE MEL. 1530. 1531.
Melanthon est Coburgi.
Melanthon et Lutherus Coburgo discedunt.
In comitiis August. Ernestus , Marchio Badensis, novum periculuin facit conciliandarum partium. (Scriptuin ab eo traditum vid. apud Mueller. p. 941. et Walch. in opp. Luth. XVI. 1890. Quid Dux Saxon. Ele- ctor ea de re ad legatos suos, qui Augustae adhnc versabantur , d. 15. Oct. rescripserit , habes apud Muel- ler. p. 948. et Walch. 1. 1. p. 1894.)
Caesar in comitiis convocat Imperii Frincipes et Iegatos ad audiendam formam decreti, quo fniienda sint comitia.
Mel. cum Luthero venit Torgam.
Legati Protestantium in comitiis convocantur , ut audiant decretum Caesaris.
Legati Protestantium in comitiis Caesari declarant , se iu edicto acquiescere non posse.
Mel. totus est in adornanda apologia Aug. confessionis.
Legati Saxonici , Hassiaci et alii Protestantium Augusta discedimt domum.
Decretum Caesaris , quo comitia finiuntur, publicatur.
Caesar Augusta discedit.
Exeunte Nov. prima Augustanae confessionis editio Witebergae excusa esse videtnr.
Mel. quaedam de electione Regis Romani scribit in usurn Principis Elect.
Conventus Protestantium Schmalkaldiae propter electionem Regis Rom.
Ferdinandus, frater Caesaris , Coloniae eligitur Rex Romanus.
Hoc anuo Mel. edidit commentarios in aliquot libros Aristotelis , Ulrico Sillingo dicalos.
Praefatur in propositiones a M. Luthero subinde disputatas.
Scribit discendae theologiae rationem.
ANNO 1531.
Melanthon Principem Eiectorem non amplius dehortatur, ne armis delendat causam Evangelii. (Vid. etiani ep.
ad Camerar. d. 15. Febr.) Multuin laboris sustinet in apologia Aug. Conf. adornanda» Febri laborat. — Bucero scribit de coena sacra. — Lutherus Buceri sentenliae non adsentitur.
Mel. Ordinibus Imperii Protestantibus conscribit epistolas ad regem Angliae et regem Galliae , qui monentur, ne se perpelli patiantur ut arma capiant contra Protestantes prius quam res in Synodo rite cOgnita fuerit.
Guil. ReifFensteinio dicat „Linacri libros de structura latini sermonis."
Ineunte Martio retexit apologiam ut edatur longe auctior et melius munita.
Apologia nondum est absoluta. ,,Crescit eniui opus inter scribendum.
Medio mense Norinbergensibus scribit de Buceri studio concordiae faciendae,
Spalatino scribit de descensu Christi ad inferos.
Couventus Protestantium Schmalcaldiae , ubi foedus ineunt de defensione causae religionis contva vim ho- stilem.
Exeunte Martio ,,Apologia adhuc sUb prelo est; retexitur enim et amplificatur tota.
Absolutus est in apologia locus de coniugio. — Lutherus apologiam ex latino sermone in vernncuium vertit.
Brentio mittit propositiones de iustificatione.
Camerario scribit: ,,apologia mea his diebus edetur."
Maio med. ad Brentium scribit de fide et iustiiicatione.
Conventus Protestantium Francof. ad Moen. de creando rege Roinano.
Mel. scribit: ,,nunc recuditur apologia , et ego studeo reddere quaedam iliustriora in loco iustificationis."
Camerario scribit de Carione , eiusque vaticiniis et chronico.
Rhetorica Mel. excuditur.
VII
lul. 10. 15. 16.
Aug.
18. 22. 23.
Sept. 9- 14. 29.
Oct. 11. 31.
Dec. 1. 19.
lan.
13.
29.
Febr. 1.
Mart.
17.
Apr.
16.
22. 26.
Mai.
2. Iun.
3.
10. 27.
■ i.eg0
ANNALES VITAE MEL. 1531. 1532.
Nascitur Mel. filia , Margaretha , postea Feuceri uxor. Campanus est in Iuliacensi ditione.
Grynaeus ex Anglia adfert quaestionein de matrhnonio Henrici Regis. — Ad Canierarium Mel. scribit: laboribus ac curis miserrimus conficior."
Lometen conspicit.
Comites a Nassau et a Nuenar veniunt ad Frincipem Electorem , acturi de conciliatione. Mel. scribit de digamia Regis Angliae.
Hoc mense praefatur ad Gryneuin in librum Ioannis de sacro Busto de sphaera , ubi disserit de dignitate astro- nomiae. ) m.ujstosb I ujnfloovn
De Comete scribit ad Lamerar. (_ltem med. oeptb .)
De missa privata scribit ad Marcliionem Brandeub.
Camerarium hortatur , ut , Noriuberga relicta , se conferat in Academiam Erford.
Adhuc cudrtur apologia germamca , quam emendat.
Elementa rhetorices dicat filiis Reiffensteinii.
Zwinglius caeditur in acie.
Mel. de Anabaptistis severe iudicat.
Queritur , quod rixae theologicae ipsum abducant a studio litterarum.
Oecolampadius moritur.
Conventus legatorum Protestant. Francofurdi ad Moen., ubi quod reliqumn erat de paranda defensione statuunt.
Enarravit hoc anno Homerum.
ANNO 1532.
Ineunte Ianuario Mel. rhetoricen suam mittit Maguo, Duci Megapolit., eique commendat Sabinum.
De Oecolampadio et de Lutheri valetudine scribit Camerario. — „Norica" Ioachimi Camerarii excuduutur
Witebergae. Lutherus , qui periculose aegrotaverat , convalescit.
Exeuute Ian. Mel. dono accipit poculum argenteum inauratuin a Maano , Duce Megapoh, et Sabinus paunum.
Corvino mittit Mel. Chronicon Carionis , in quo multa emendaverat. Mel. in schola enarrat epist. ad Romanos.
Caesar ex Belgio Moguntiam venit , iturus Ratisbouam ad Coinitia habenda.
Ineunte Martio praefatur ad Gauricum in Camerarii librum de portentis.
Mittit Myconio propositiones de poenitentia.
Ineunte April. conventus Suinforti , ubi de pace inter Protestantes et Catholicos facienda agilur.
Mel. suam sententiam de una specie in coena s. scribit ad Ioachimum March. Brandenb.
Enarrat quintum librum Ethicorum Aristotelis.
Hervordensibus scribit simul cmn Luthero de rebus ecclesiasticis recte instituendis.
Scribit quid spei habeat de conventu Suinfortensi.
Liber quintus Ethicorum Aristotelis ex graeco in latinum versus editur , dicatus Ulrico Sillingo.
Conventus Noriubergae incipit. Initia Comitiorum Ralisbonae. Incipiunt episiolae ad Georgium Principem Anlialtinum , cui coinmeudat Nicolamn Hausmanmun.
vni ANNALE& VIME MEL, 1 5S2. 1558.
Iul.
8.
23.
27.
Aug.
2. 9- 13- 18-
Sept.
Oct.
12.
25. Dec.
24.
lan. 1. 3.
4. 5. 8. 10.
Respondet ad quaestionein : an subditis liceat se defendere adversus principem , vf_n iaierenteih in eausa re-
ligionis. *"*<» 9W2Mt9, jl„y m6i§oIoqA .ri**a&e|o89 2rjdex & J1(fho8 0^K
Pacis fonnula decernitur in conventu Norhio§%«nsit«29fi3 80tsg<.I Bb oboxxvj. ab m_jiru_3.a9.ox 1 mu&uoq^i] Decretum coinitiorum Ratisbon. publicatur , cui Protestautes contradicunt.
_iaii **_. uuiL^ • m • . ^ ""^™79 '^ gi]t*J» J '«P , ««0 sJbt *.„„*_
Caesar ratam habet iormulam pacis Nonnbergensem. j9 . ,8, Bmmfifl 8nidi„0H„ .xufioicpnoo .i&moO'
Mel. de abusu epistolarum suarum , quem quidam f eceran* ■#**&&&& sb trdhog faftflfneiS bs oikrl eA.te.lC Ioannes, Dux Saxon. Pr. Elector , moritur.
rTriToil ■__. ,f......T TT ...... ~ _
*S2
• 08 .IbI
.fes
Funus Ioanni Electori liabetur, Witebergae, ubi Ltttherus coucionem habet, Melanthon fiutetn loyov intTuqiov
dicit postea «ypis descriptum .™^£j£ *t**H -.«.9 b «rtitan, W_«q,g^3
Mense Augusto Mel. Decanus erat Urdinis llulosophorum m Academia. ,
tt j-. iT i -17 JTr> au V ' a i?P ?10«9«UI sb OBixrxabBaA ommoTj .6 1
Hoc mense prodit Mel. comment. m Jb_p. ad liomanos, Alberto , Archiepiscopo Mogunt., dicatus. Lutheru.
in ep. ad Ionain t. 1. Septh. 1 5 3 5 narrat : Archiepiscopiun Philippi commentarios sibi ibscriptos pedibm
conculcasse, et exclamasse : „tV f)at ©t. SBelteil Otn &dffe. (Sed\id. ?pS T j?^£? IBSjfS
100 Oil j
Mel. mittit auiicis comment. in Ep.: adf!J^04B. tmtfdnFi *.. ..i.fU_ __,...r -r. r <i n _•
Tj i . _ -^ui. 77« . , 9Cf tfrdiMa^igoIosrft.BxohaisnoIle oiaxrjuJ ft^O
Eundem coinmentarram mittit J^ajm/^^f^^igr^^RlSfS *efil|ri_r!lBft !fls^i^0m^?'lu^liMrom^yeaf'
Bernhardum Rothmaunum hortatur, ne vanis disputatioiiibus et sententiae ZMingUt de ?. coena indulseat. Recuditur apologia germanica. Vid. ep. ad Camerar. d. 1. Ian. l533r"lo;)*TS^- b& «ohoiqoo oilaax Jf $(
i rairdfld oane o*ol 8snp < ^a uruo a6 ohfii^mfij thacp mxxlof muvi mmnm.
02XjiiI->iIiIC Jg9 «Jj.Ujihs
•™&*ird3iAmm>cik5M**[o*s ExbrxfijxeiT ni 1uJ1_.ra7-.d09a p^K
Mel. mittit Camerario Psalmorum hypotheses. De bibliotheca Ioannis Friderici Pr. Elec|ojgsCs<ribit« — -. Spalatino mittit apologiam geimanicam , in qua locos de peccato origiuis et de iustificatione"retexuerat.^
Febr. 9-
15.
23.
Mart.
15.
22.
Apr.
15.
18.
26.
Maio.
Iun.
2.
di
<ll
Eobanus Hessus Erfbrdiam in Academiam vocatur. .mVixtafimA bs tidhos mrxxsofe hsmfl. fI.mxmTfifi
Gratias agit pro muuere ab Archiep. Mogunt. accepto , cui inscripserat comment. in Ep. ad Moin. Litterae Caesaris ad ordines Imperii de concilio habendo. ^ '0nl iIscI8 J£^^«x^°o ^
Lxtterae I apae eiusdem argumentx. Mense Ian. repetit enarrationem quinti libri ethicor. ArisUj et inteirpretatur secundaw "i.atxHiem Olynth.Df-- mosthenis. fIijl -2 >b ,qh ,bN -* ,rxjtsoo7 timgjjfytfflbr^ ,tobu1t }9
De prodigio Oeniponte viso , de Serveto , de Polybio scribit ad CametaV; "' r' «5W*^W**4 ^xx^ Parum spei se habere in principes Evang. testatur.c»t5T8 muxfiox.«fif89l639 mar^t sb .fel£ frs exxtioillog Si In itinere est Halae. .oxmx._3 muo adtmiifao 9T676u9i muwxlto- J t faloG
Mense Febr. comiti ab Erbach dicat encoiniu4a5life-iniS-li^ik«tepI_?_li_§%f ■n[ sIoctzxB isUb^Edatdt. ereisvbi
t «. • * c *• o 1. 1 1 x- i- > * fpnJJi - .,m .sblsz 'tium ; ii
l_egit scripta berveti. — fecnolam domesticam discxpulorum
itinera. jtri
Georgio Anhaltino scribit de libron^.iMi_itnr^Atth^ltinQ.9i9dhaga
Mense Blartio Caesar navigat in Hi%aM____^-r^t-_Qqu^ arat_3BniJ_n 9^/^.VBtfjjgJi^fm ^^t^fft^ftd^^j IJegem
Romanuni. ntllioaoo ,b ohmoh^ eoi§aft^ soiiaxiiT .ohxfdsY mxx, 2oxx;tofl xxx.xoaxo_io5q meia^k Paulus E&_r«.s/vViteberga_n venerat. '■ .«ijiioxij63
De absolutione Mel. cum Luthero scribit ad Norinbergeiijef. - ffIjd^« 4%$k ^xorthl emiflmo I n .
Incipit euarrare quartam Plu.lippicam Demostheijis. ^-MgradotiW t«X9xI)9x
u otwo^is .3X9dm9liii-7^eiJTii.J Imtm «fiorazs' c- sH ^ei-fi/rnj -_rxnqi,'
lnterpretatur Aristotelem.
.-xiijn_iij/3j. »goxq gigsil
Orator Caesaris et Legatus Papae Wimarxam veniunt , acturi cutn Priucipe Elect. de concilio. J dai
Iuuio med. sententiam suam de conciliis scribit ad aulam.
- • ■ ,
ANNALES VITAE MEL. 1533. 1534.
IX
lun. 16. 25.
80. lul. 22. 23-
Aug.
8.
Sept.
19.
20.
Oct.
2.
8.
10-
22. Dec.
5.
Legatus Pontificius Witebergae est.
Corvino scribit de rebus ecclesiasticis. Apologiain vult retexere totarn,
Responsum Protestantiuni de synodo ad legatos Caesaris et Papae.
Narrat fata Gerhardi , qui Lutetiis Paris. evangelium docuerat. Cometes conspicitur. ,,Horribilis flammaest, et valde septentrionalis.' Mense Iulio ad Brentium scribit de Serveti erroribus.
■ Sabinus parat iter hi Italiam.
lan.
2.'
26.
28.
Febr. 1.
5.
24.
Mart. 1. lt.
15.
29-
April.
6. 80.
Mai. 1.
3.
8. 12.
23.
kiQ,
2-
Colloquiuin Monasterii habitum iuter Herm. Busch et Beruh. Rothmann de Anabaptistarum doctrina.
Ineunte Septembri praefatur ad Georg. Rhaw in Ael. Donatum. Nomine Academiae de quaestore queritur apud Beierum Cancellar. Queritur , coelum Saxonicum sibi nou bene convenire.
Hoc meuse praefatur in acta edita de nuncii Pontificii inense Iun. h. a. cum Duce Sax. Elect. negotio de conci- lio convocando.
Cum Luthero et Iona Erford. theologis scribit , ne dubitent , se rite vocatos esse ad munera sua. Cum Luthero ad Senatum Norinberg. scribit de disciplina ecclesiastica et de absolutione. Bucero promittit studia sua ad tollendum dissidium de s. coena. De Wicelio copiosius ad Agricolam.
Animum suum totum aperit Camerario de curis suis , quas toto anno habuerat. — Physicen adornat , quam
editurus est Milichius. Mense Decb. versatur in visitaudis ecclesiis in praefectura Liebwerdensi. »
ANNO 1534
Raymundi Fnggeri elogium scribit ad Amantium.
Alesium commendat Spalatino.
Amsdorfius Lutheri animum incitat adversus Erasmum.
Mel. scribit physicam. Optat alio loco vivere quam Witebergae.
Optat et studet , ut Camerarius Witebergam vocetur. — Vid. ep. d. 2. Iun. h. a.
Regnmn Anabaptistarum in Westphalia.
Valde sollicitus est Mel. de rerum ecclesiasticarum stata. Dolet , Lutherum renovare certamen cum Erasmo. x\dversus Anabaptistas disputat in prolixa epist. ad Bucerum. Paulum Eberum valde commendat Camerario.
De Saxonibus et Misnicis ad Io. Hessum.
Fuchsio medico scribit, se physicam conscribere, et partem operis iam perfecisse , sed petere, ut Fuchsius in- serat avaro(.dav t partium naturas, varietates temperamentorum etc.
Lipsiam proficiscitur actuxus cmn Vehusio , Tiirckio , Pflugio , Carlowicio de conciliandis Protestantibus et
Catholicis. Mel. et Pontanus Principi Elect. scribunt, quid Lipsiae egerint curh legatis Moguntinis et Hessiacis. 3Iel. redierat Witebergam. Philippus Landgrav. Hass. cum exercitu iutrat terras Wiirtemberg. et postero die fundit copias Ferdinandi
Regis prope Laufenum. .
Mel. consolatur Ioachimum iinhaltinum, tristitia animi affectum.
Consilium de Camerario Witebergam vooando iterum abiicit. Melanth. Oper. Vol. II.
(b)
X
Iun. 13. 29.
lul.
24. 28.
ANNAiES V|TA% VWh m*-M&
^m^^m^c^^^^^^^ e. ..^.qoo.Jqs .mflsfiWmuicM5
ransactio inter Fero^and^r^^
Ioannes a Leiden rex Auabaptistarum in Westphalia. .eooiJeidqog oibo eb cieiioiJcto JiJJilf:
JelVl
i'$2 IVIittit in Galliam ad Guilielmum Langaeum, Episcop. , iudicium de coti^ttefl^-il^^OTersm^cSesiastLcist Lip»^3<^id^bffll*^at^feiftW«Ma^&)ab!?& Ja ^Jiaeiofioiq oiosiadfihoW regiotnD. olsMi^auszH .fr^^cpg&jgi&mififipfr aaprmhintani5jf*ble%BaiseoI BloJeiq^ x3
jJqxurMease 4ug..9gra£l&ug i|h^4]^cliiin«{mm^ ui)
«ffilhoa [jjfliig. boiL 6mfibflfia3iiqHis^eiacai mfiInB_bs 3UJ9i9oiihc euJioxI Ja Jsi^xi loiiqaifi einqiiJnfilaM g^bee
Camerario detertur condxtioa Uufce baxon. Llect. -w- JHehuxthon vocatus fuerat et in Ansliam et in SueViam. T , . „ ... , jfl9l2fll e^ftai/^lrjB HirmiaE 9E29 f^iaollotii W.iT
Mel. cumJLuthexo Xorgae est jn aula. CEp. ad Ion. d. d, 2. AugfV\ ■> . ,., . n. , 0
..'Dflaionio Eiumlfi xuocTjia eoqe oEora eeees mmixTaSv JrffijMjSTj m i9jfi9dil ea eoimTUtti Jebaoqse/I
Sr MirtaroiflJ 9fiup exii9}iixj msa bfi ciiflg iagvrel . .euoie^xlq ssJluat osd.fid eefloijeesjiQ ee :Jidhx>8 noflJfifileltl
Aug;
1.
8. 281
13
16. 25. 29T
**
Noy*
.nul
uamerarxo aeiertur cunuiuo a jLmce oaxon. tuect. -*- mej&ntuon vecatus tuerat et in Ansliain et ni ime _ , t i • tt ., . i .asJsfi 1 bmfiauj' ins.„ ranmaB 9et9^ifBoaoui rftca
Schnepfio et Landgravio Hessorum scnbit de concordiae formula a Bucero pfoj>osita»ir rv . . r,
_ . cTGoot mfiillBTj flx ra9H0djtK:fe!rr €9CiuflTj zos .euoeioafiid
Clemens papa morxtur.
PrTOp^EK^MaTM^^ <ttft&t#U) e^eirtajta&e¥k Wf$b^a&0i^alalf' *«M
,lu iaicbolgJeaiA boup t ntirxxpnflfi rauJqhoa Jedsxl nirJiohfitrisqtgO xuuKnr.gdiil obiO — .Jea 096ii te/L
wsii ^fWtflrQ^fe^^W^rjlMi?^ ij|*ruift]4eie^<«eiLio ohsludcj
Josi: jflfeloiWto1»^6 ^ffilroe jjJfievflQD ni eeinoIoD £Sot Kuul .*£ .b aiejqhoa Js mcJoct' tmtnohoqu8 13
*avfcu§ lihvf. B^I^rr^&Wl tii inoijfiicIosG oOtided e<uea9iuoIo3 iqooeiqeiiioiA t jm\o«y^ai\ f hJsigoM
2^Qer>4n£bajo|^ BXJt m.moru§rii8 muaohnslt hJei^
M4^;#i5u^A»^tuiumesU '^ji^r {K?)V,0^s\\TJ fcj *ffi£&i&1 ^tt^^iktK&ft rouVwttfc. fnt&ta»A
fi boup . fiiu Ji^hoe oojI au e hs mrjJizecijQ
:5
Dec.
ct
12
i oI(
^OJi
laii
9.
1
Exeunte men8e„BasiIeae excuditur ^ fceydlVQv'vTa^ (Ptblenxu -i bA i«ibiQ. 9#qi . . ecibtifileeg euuMeiqa. .e^tfiM^oal^.p ibr/'
,,-i'OiU} iiwiQ.9f-qi..9fiib£ifil992 euq»aeiq9 . ejj»tiiM*-i^cf t 38 LlbiT aoii ftimqnoa bulii raebiupH - — > ^iairJon 12. Iradit dialecticeii , et enarrat Liceroms ubrum de oratofe. * .
idia c eiaoaJiifilalTL muacm 98 t Jes eneesioiq J9 e Jibiv (slirakofii aJ9) niujoxqob ejfiujoofi bnLli { eaJq
Exextnte Becfeinbri^prxeelatur in PiiristachiiStheorlca» Planetaruinfgau hi^Jub ifliiifjll .9eeivoirgc tmcJOfl f liilippo ^ Landgravcoascribit de ctmcordiaer-farmula a Biucero miss^ "i otoJsoqrai dc fliuJqhoa eapnxuJoJ ProfichGitar Casseliam , uticollorjuatac cum Bncero de sacracoena , ubi ad inltiorem sententiam liac in re trabitur. eJfunoIuJdo sJaoqe 989a e 91 9b ocll iJixfijIgoo e xxlim efiup eJfi9oiI 9i9guiJJc eiouc<j
^e 18 s eirioiljflfilsl/l xmrj hgxljuj oujo ?iIoteiq9 X9 e mfidfii9q.a J9 e mjjJoii 9ae9 muJqhoe oiJiui mfidfiJu^I
68SI iiuul .08 — 0S .b ifoiIjufilglC xdu , hi mnJoalleJai 9liofi'l e9fiJhoqeib Jxxiignl eoiinjj J9 29ib xuub
0 floa iiaul ,£g .b ragaoiIJflGlsliT { -art9-!0giiidjai '-fiWjjrfs t ^^A^^l^'- cioJeiqg caa Isv xa miusjH .lil
iqa eJioe gupjiuQ .iaj9i9up9eu6o ohc2ei09a bus mjjfoit Aimqirg Jo isfi jsaiuioj e9eeiu'l "x&\a b9e t9cia'
mgbiup J9 jiiJJoTr sb fiino 9aeiiboia niuaic»b- gcJiaoq?ib axuoigoiouoifio xasuibfo xaubuuo9e h9f£jjj.j efil
DomuttV|p^«„M %lctil0(mgnei$£ MSRiSSSfi ?W»rW «i «oJuoxuJisq S8B1 .mifi ba efiloW
ft-o Mm^lfmnMi^AmciMiiq%uhi &¥ SelifidimiUm^B B^mk) .JcoibBiJaoo eiaodjackM iieaiti
oer-
12.
( -IlX
... Febr
1.
2. 3
IMart.
4- 11.
13.
^eSMrAMo^ifg^Br* tyunc|^uIf bShmote ec8?lrfiif fSrfc^ ^ojloquium cum ,^uoet:p jpf^^^^ .cTfiqp taiPfijOj^M^ mS}aate|tb^m lib^^ice^nw (^JMSft»%ioxVioI«0 h^aiJi , igay
PxxiliU6iJLanc!^^^ t^ud^flierus^tiamc^
(Mrlmf^e o^l^e^mtf^eSus Wlfeb^effl^.otIi rasflOxIJxifil^M t Jxmna xueaoiuxqo 9upiJu scup
coena tutq '^^o^cdrVdiam cuin WVebftrg^ Edit enarrationem in aliquot libr. Ethic. Aristotelis , dicatam Bmenio. ho"?
S
d#muo , juJgJeaJ boup , f/Jtc.goI muipijlc |av eiaoxIJacIaM bv ei!oJ?.iq9 ai Ixdifl xaeJufi xiieupnfiuQ
>turxmus ad Melanthonem scribit de rebus Galhcis, eumque hortatur, ut in Galliain vexxiat. ,;+: „: Q^ i .- gp >xij . iriiTfiftytit itn;. ' 1X9 xx9mfil ^bz^x;." »x:mfttf& H7 guoijx xtx 9iuij
Aiitonxus Barnes, legatus Anglus, VVxtebergam venit, acturus de matrhnonio fiecutido regb et tle conitmctione r nmHj ^^«fflfliraBl TTa ftdtsrA aictaoJoCTisJi amlJixclsrnr Ju e 8eexrjToqT(npiTu TT9Tr e ugrg TuTrenKTjtitr
I Eccles^a^gl. cum Protestanubus.^.^ - rafiiojdq8 2ifI0dJacl9l£ eueioxq mellxni 9cup txnxj,
Mel. regem Angliae hortatur, ut veram religionis doctrmam jueatur.^ ^ hia Jloj0(T ^ om9XI m9ftr£
Burenio narrat, quid egerxt in recudendo Iibro V. Ethxcbr. AristeteUs. . B,t,c„n, a„n;h„r, ,,+-,,«.,„„.,«' , ' ■ Hcxf £cr 5 xixsxxiSio xix mrxxxe J9 efijoalloa axjpxnafl axjqxiocuaecs ;
• .*mw____ ▼_¥_#____. 3m..
_A
April. 22. 25-
Mai. 9.
24.
i .' .-
Iun. 7.
23.
24.
Bellamm Langaeum , episcop. rarif . , rpgat, ut causam Fvangebi _n trallia promofjeau _,
^cctf^^g ____m_^j_f &^^ ,9Jm ^
Il9i»&s3 fftulBuelD
.8 Iuh.
_ xi
.8!
.!_I
.±2
.82
Mittit orationem de odio sophistices. jsilBiIqtaaW ai ran .-._i_q___aA X9i nsbigj 8 saaucol
r, . . c. • m' , i r»_iS_lA _2 J> e->_«oI bo .g_Q aoIim ai Ja? seniol ojrsdi-J. rauai .felf
Respondet Sturmio , se hbenter m (jaffi&m venturum esse , rrJodo spes sit lom alrbuid efnciguai.
Melanthon scribit : „Quaestiones habeo multas physicas. Perveni eniin ad earn ptrtein, quae inscrfmlur de
ief,iP^^'yi!moi^rtos^fi3r?^r!!fc3 eb nwi_i&ni , .qoo&iqR , m .aBgae J mnnrleilinO bfl mBillBO nt littilf Exeunte Maio Cruciger Norinoergam proficiscltur et do^Jj^ sbq^ ^m^fi^89d4^ift95kii^qi J
Ex epistola Ioa_airiisalMd_-a_ivTd_-«nci^ T-i'---ftito.M|^
(in T____a__i1__i___ifiegi_^ ae_--t_3_.*£ _il _<_e4uinptu
jaedes Melanthpnis amplior fieret et hortus adiiceretur ad aulam juagis.^tmplificandain. .,Sed „siinul s,< cri£ff^2"ui t_ racihirife. ni Ja feighi aniBaa-.fl&JJa&bla -w «toglBT .noxBG 9_uU a^oitibnoo mt_9_.b onfiiguiBj haec lnchOanda esse deinum „aut kunftige Fasten. . . :. • TT . . _ - _ nj
„ . n ^«cJigQiaoja tM93_3 afilftfqiol Qfiibiopuoo 90 Jidnaa mii-roeaaii oivBigbnBj.1 Js oiiqsrid.c .g^
tranciscus, rexCralhae, Meleaitnonem m Cjalliam vocat. . ,,_!
oiuJiiora sqsq gaamaU „££
Fuitne Melanlhon^fy^yptf #J?£TOcte*_-S_ (._%_-__¥ F..Bf «/& _S&^A*^
Res haeo est. Ordo Liberorum Cementariorum habet scriptum antiquum, quod Amstelodaijni in
tabulario ordmfc- *&t&tMp& dkft.___-tP_l_.l___ tm^ jitem
Superiorum, factam et scriptam d. 24. Iunii 1535 Coloniae in Conventu S-i.flShi5;; 9 .uVa1i^icI»'j_lecti
Magistri, Hermarmi , Archiepiscopi Coloniensis, habito. Declarationi in iioC coftv-ii-ti. f_era-;__IX ina-
gistri Mansionum singulorum sua ma_i&___lkrf$_^
bestam^ Albertum Hardenbergium , Iacobum ab Vltenhoven^ legitur ^&SbiPFfifttPpS^ S^i&mmml u__
vero cri-
1 , ., .siiojBio sb m_-airErao_9aiJrj6iiBa9 Ja^asdiicteiBib JujcjJ { .
ptus , illud accurate depictmn (ein f acsimile) vidit , et professus est , se manum Melanthonis , sibi satis
notam, agnovisse. riurimi autem negaruut , sec. XVI ordinem LibBrarum Cemeiitari orutn iam adfuisse,
totumque scriptum ab impostore in gjtoiiam Ordlhis secnlo praeterlapso ifictum esse /ic^iiteniJ-itKnt. Equi-
r? _em:in^c Jie;'aUqmd;d^^ scriptumcipsum videtfoindii potaeriaiiv' sejdita__eniea hic
paucis attingere liceat, quae mihi , cogitanti hac de re , sese sponte obtulerunt. .iJJtidsil
Tutabam initio scriptum esse fictmn , et sperabam , ex epistolis cmn Lutheri tiun Melanfhonis , si se<|un- dum dies et annos fuerint dispositae, facile intellectum iri , ubi Melanthon d. 20 — 80. Iunii 1585 fue- rit. Etenim si vel una epistola reperta^fms^et , ex-U.ua intelligeretm , Melanthonem d. 24. Iunii non Cjplo- niae, sed alibi fuisse, totum et iter et scVipt_m fictum esse necessario consequeretur. Quisque scit , epifto- Ias Lutheri secundmn ordinem chronologicum dispositas deinmn prodiisse cura de Wettii , et quidem epi- stolas ad ann. 1535 pertinentes in Vm.^_V? efi.to^urn 9aCnIfa2i^S_y!l,ol__°__l Mn.IJIt_tflIT%gmrfI,oq^ocf, itineri Melanthonis contradicat. Certissime autem .'p3e_lb9aii!r?__e _a;,_pi_to&i_*_a___i-_lF__^ ':
hdM^aaiffllpSf».-'
^eSfiif)«-'editiset ifMi_s.#^,^-l]__t_i^^ veni , quod huic itineri Coloniensf 'd-ficeret , imo InteUexi , plane nullam extare Tilelanthoms e^i.tolam
t 2
iti^er^. qnod hoctemp^^jt4?j B^.^MifiP.-t^ b^^of^^a^^-llW^-^C^^ istius aevi tum edirtarum , J^^nd^/i^i^^^fts, F---e^„fifHa-i^_m »_i«l_4»_M,.^e*iye:? .nB'
quod hoc iter Melanthonis aut testetur,.autrimpugnet. , ?i^i JOOviIb ai iir^ao^ciiBi, j
Quanquam autem nihil in epistolis vel Melanthonis vel aliorum iegatur , quod testetur , eum hoc tem- ' pore iu itinere vel Coloniae fulsse , tamen etiam nihil omnino invenitur , quod testetur , eum alibi fuisse. ** Intelligitur ergo , fierl utique potuisse , ut Melantlioh iter Coloniam faceret , et laeunam trium septimana- rum, quae nullain prorsus Melanthonis epistolam habent, cuiji eiusmodi itinere non male congruere. Hoc autem nemo scire potuit nisi is , qui omnes onuiino epistolas Melanthonis ex sexcentis libris et libellis et ex manuscriptis undique collectas et simul in ordinem clironologicmn dispositas haberet.
(b*)
XII
lun.
24.
u,i )
ri I
ANNALE^VITAE MEL* 153 5.
Iamvero, si illa declaratio Coloniensis tab Iinpostore, nesck* *ppor secalo praeterlapso demum conficta
esset , vix intelligeretur $ iqtto: ''4tao^atM#i$i*1»msset esse len^erita^, bt£Mela>Mhp»i«ih kuo ,ftgmento iin-
'"5AKs6e're\ ,< %t contenderet illuHl d; '^. >Ihttii &* ai >Gol-oniae ;fttiss«uiJf!SiJ«l iio4«mjMlJv)q»iQfcM«laiitlidnis ex-
tentf 'rtdhnc epistolae ex quov3§«'t^nss^JetiannOv1 iquotnekftiiiilateanl ndhdunfiadltao^luwiH dhbie nob ausus
ftt^set^elusihodl men£aciiftn,^'4j*ftod •'feeiii »egotio ^efatatapririojqniicHre putuit vel uua epistola contradi-
(cehtefepefta^ •'' Simhl atiahi mettumdae fuissent fere innumerae epistolae Lutheri , Crucigeri , Pomerani , et
aliorum, praecipue Witebergensium , «e ex iis doceatur , Melanthonem hbc teittpore fuisse Witebergae vel
fih 'SaxdMav'1 QiHVahtem putetj ^imfc&tofem tantum studii impendisse in